(ରାଗ- ତୋଡ଼ି ପରଳ, ତାଳ-ଏକତାଳ) ଜାଣୁ ଜାଣୁ ଖଣାରେ ମୁଁ ପଡ଼ିଲି ରେ ଜଣାଶୁଣା ସରଣୀ ଛାଡ଼ିଲି ରେ। ଉଣା ଟିଣା ବୁଦ୍ଧିରେ ତେଲି ଘଣା ମଧ୍ୟରେ..

ଏବେ ଗ୍ରୀଷମ କାଳ ଗଲା। ବରଷା ଋତୁ ପ୍ରକାଶିଲା। ସକଳ ଋତୁଙ୍କର ସାର। ଶସ୍ୟ ସମ୍ପଦ ମଞ୍ଚ ପୁର। ମେଘେ ମିଳିଲେ ଶୂନ୍ୟପଥେ। ବିଜୁଳି ଶବଦ ସଙ୍ଗତେ।..

ବୈଶାଖର ଆରମ୍ଭ। ଦିନ ସାଢ଼େ ତିନିଟାବେଳ। ଢଳିଲା ଖରା ବି ଜଳୁଛି। ସାମ୍ନାରେ ବାଁ’କୁ ଦୋ’ଟି କୃଷ୍ଣଚୂଡ଼ା ଗଛ, ଇଟା ବର୍ଣ୍ଣର ଫୁଲ ଲଦି ହୋଇଛି, ମଝିରେ..

ବିସ୍ତୃତ ଏକ ପ୍ରାନ୍ତର ବକ୍ଷରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳପୂର୍ଣ୍ଣ ସରୋବରଟିଏ। ଅନତିଦୂରରେ, ପଥ ପାର୍ଶ୍ବରେ ଗୋଟିଏ ଭଗ୍ନସ୍ତୂପାକୃତି ଦେବାଳୟ। ମୃତଗୌରବ ଦେବାଳୟର ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରତୀକ ସ୍ବରୂପ ତାର ଜୀର୍ଣ୍ଣ..

ନିହାତି ଏ ଗାଁଟାକୁ ନ ଛାଡ଼ିଲେ ନୁହେଁ। ଚାରିଆଡ଼ୁ ଯେମିତି କେଞ୍ଚାକେଞ୍ଚି ଚାଲିଛି, ଶେଷରେ ଏ ପ୍ରାଣଟା ବି ଯିବ। ନ ହେଲେ ଏ ଗାଁ ଲୋକେ..

ଓହ୍ଲାଇ ଏ ଅଗ୍ନି-ରଥୁ ଯିବ ସେହି ଦେଶେ ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକୃତି ଜହିଁ ଦିଗମ୍ବର ବେଶେ ବୃକ୍ଷହୀନ-ହେମକାନ୍ତ-ସିକତା ବିସ୍ତାର ମହୋଦଧି ତଟ-ପ୍ରାନ୍ତେ। ସିନ୍ଧୁ ସିକତାରେ କ୍ରୀଡ଼ନ୍ତି ନିଶୀଥେ ତହିଁ..

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଠି ନଥା’ନ୍ତି। ପୂର୍ବ ଦିଗ ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ଦିଶିଲାଣି। ଖରାଦିନ। ମଟର ବସ୍‌ କଟକ ଷ୍ଟେସନ୍‌ ଛାଡ଼ିଲା। ଛୁଟିଲା ପୂର୍ବମୁହାଁ ହୋଇ ଜୟପୁର ରାହାମା। ମୋର ସେଇଆଡ଼େ..

(ରାଗ-ମାୟାମାନବ ଗୌଡ଼ା) ସମୀରଣ ବହଇ ମରମରି ମରମରେ ପୂରଇ ଗିରିଦରୀ; ମରମରେ ପୂରଇ ପରାଣ ରହି ରହି, କାହିଁ ଯାଉଛି ବହି ଥରିଥରି? ଅରୁଣେ ହସି ହସି..

ଦେଖରେ ତାରା ଦେଖ ଆକାଶେ ତୁମରି କବି ଲୋତକେ ଭାସେ ଏ ଧୂଳି ତଳେ କାଙ୍ଗାଳ ବେଶେ ଭ୍ରମର କିବା ଭିକ୍ଷାର ଆଶେ। ମଳିନ କ୍ଷୀଣ ଧୂସର..

ମୁଁ ଶୋଇ ଶୋଇ ଖବର କାଗଜ ପଢ଼ୁଛି। ପ୍ରଶାନ୍ତି ଶୋଇ ଯାଇଛି। ମଶାମାନେ ମୋ କାନ ପାଖରେ ବିରକ୍ତିକର ଶବ୍ଦ କରୁଛନ୍ତି। କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାରେ ସମସ୍ତ ବସ୍‌..

ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ଦେଶରେ ଲୋକମାନେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଷୟ ପରି ପ୍ରତିଭା ପୂଜା ବିଷୟରେ ବଡ଼ ପଶ୍ଚାତ୍‌ପଦ। ସଭ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ରାଜକୋଷରୁ, ସଭାସମିତିରୁ ବୃତ୍ତି ଓ ପ୍ରତିଭା..

କୁଆଁର ପୁନେଇଁ ତିଆସି ଦିନ-ଦୁଇ ଘଡ଼ି ଅନ୍ଧାର। ଏକୁଟିଆ କଟକ ମଙ୍ଗଳବାଗ ଫାଣ୍ଡିରୁ ଚାଲି ଚାଲି ଆସୁଥିଲି। ରାସ୍ତା ସେତେ ଚହଳ ନ ଥିଲା। ଦଣ୍ଡେ ପହରେ..

କଥାରେ ଅଛି, ‘‘ମନ ଫୁଲାଣିଆ ଗୀତ ଗାଏ।’’ ମନ ଖୁସି ଥିଲାବେଳେ ଗୀତ ବୋଲାଯାଏ- ସାହିତ୍ୟ ଲେଖା ହୁଏ। ମନ ଖୁସି ରହେ କେଉଁ ଅବସ୍ଥାରେ? ଯେତେବେଳେ..

‘ଭଲ କରି ନାଆ ବୁହା, ରେ ନାଉରି! ଝିଅକୁ ମାଡ଼ୁଛି ଡର; ଗଡ଼େ ଗଡ଼ ଲୋକେ ଚାହିଁ ବସିଥିବେ, ଝିଅ ଯିବ ଶାଶୂଘର।’ ଭଲ କରି ନାଆ..

ନୁହଁ ତୁମ୍ଭେ ପଲକର ପରାଣର ଦ୍ରୋହ ଗୋ, ନୁହଁ ତୁମ୍ଭେ କ୍ଷଣିକର ଉନ୍ମାଦନା ମୋହ ଗୋ। ନୁହଁ ତୁମ୍ଭେ ବସନ୍ତର ମୋହନ ବିଳାସ, ନୁହଁ ତୁମ୍ଭେ ନନ୍ଦନର..

ବିଜୟ ବାବୁ ମନଧ୍ୟାନ ଦେଇ ଯନ୍ତ୍ରଟିକୁ ପରଖୁ ଥିଲେ। କେତେ ଦିନର ସାଧନା, କେତେ ତପସ୍ୟା- କେବଳ ଗୋଟିଏ କାରଣ ପାଇଁ। ତାଙ୍କର ପିତୃହନ୍ତା କିଏ? ଏହାର..