(ରାଗ ଆଷାଢ଼ ଶୁକ୍ଳ)
ଅମ୍ବର ସର ଦିଶଇ ମଞ୍ଜୁଳ୤ ମାମୁଁ ତହିଁରେ ତ ପଙ୍କଜ ଫୁଲ୤
ଉଜ୍ଜ୍ବଳ କୁମୁଦ ତାରା ସଙ୍କୁଳ୤ ଗ୍ରହ ଗ୍ରାହରେ ହୋଇଛି ଆକୁଳ୤
ଚନ୍ଦିକ୍ରା ଲହରୀ୤ ଘନ ଘନ ତହିଁ ଅଛି ବିହରି ୤ ୧୤

ମାମୁଁ ଅପଘନ ବଡ଼ ଧବଳ୤ ଦୁଗ୍ଧଧାରା ପରି କିରଣ ଜାଳ୤
ହାଣ୍ଡିରେ ପଡ଼ି ଦିଶୁଛି ମଞ୍ଜୁଳ୤ ବିରାଡ଼ିମାନେ ଆନେନ୍ଦ ଚଞ୍ଚଳ୤
ଦୁଗ୍ଧ ମନେ କରି୤ ଚାଟୁ ଅଛନ୍ତି ରସନା ପ୍ରସାରି ୤ ୨୤

ଦିନେ ଉପବନେ ଦେଖିଲି ଯାଇ୤ ଅତି ସରାଗରେ ଫୁଟିଛି ଜାଇ
ତୋଳିବାକୁ ମନ ହୋଇଲା ବାଇ୤ ସରସର ହୋଇ ଗଲି ମୁଁ ଧାଇଁ୤
ଦେଖିଲି ଗଛର୤ ଛିଦ୍ରରୁ ପଡ଼ିଛି ମାମୁଁର କର ୤ ୩୤

ମାମୁଁ ହୋଇଛି ସଂସାର-ପ୍ରଦୀପ୍ତ୤ ପ୍ରକାଶ କରୁଛି ସପତ ଦ୍ବୀପ୤
ଧୋବ କରିଦେଲା ଅନ୍ଧାର ରାତି୤ ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିବା ଦେହରୁ କାତି
ରଜନୀ ସର୍ପିଣୀ୤ ମଥାମଣି ପରି ବିରାଜେ ପୁଣି ୤ ୪୤

ହିରଣ୍ୟ ଗର୍ଭଙ୍କ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ପିଠା୤ କରିବ ବୋଲିକି କାଞ୍ଚନ ଅଟା୤
ଚଳାଉଅଛି ମାମୁଁ ଚାଲୁଣିରେ୤ ତହୁଁ ଚୁନା ଗଳିପଡ଼େ ଧରାରେ୤
ତାକୁ ଆମ୍ଭେମାନେ୤ ମାମୁଁ କରବୋଲି ଭାବୁଛୁ ମନେ ୤ ୫୤

‘‘ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ହାଣ୍ଡିରେ ଆକାଶ ପଣା୤ ତାରକାମାନେ ହୋଇଛନ୍ତି ଛେନା
ତହିଁରେ ମାମୁଁ ତ ଅଟନ୍ତି ସାଚି୤ ଅଧେଗୋଳି ହୋଇ ଅଧେକ ଅଛି’’
ତୃଷାରେ ତାପିତ୤ ତପନ, କରେ ପିଉଛି ସନ୍ତତ ୤ ୬୤

ଦେଖ ମାମୁଁର କିରଣ ପ୍ରକାର୤ ହୋଇଛି କତକ ଗୁଣ୍ଡା ଆକାର୤
ଅନ୍ଧାର ମହା ସାଗରରେ ପଡ଼ି୤ ମଳିକି ଦେଉଛି ତଳକୁ ତଡ଼ି୤
ଛାଇଯାକ ମିଛ୤ ପଙ୍କ ଗୁଡ଼ାକ ବସିଛି ଦେଖୁଛ ୤ ୭୤

ଦେଖିଲି ମାମୁଁର କର କର୍ତ୍ତରୀ୤ ଆକାଶ କଳାକୁ ଦେଲା କତୁରି୤
ନାନାସ୍ଥାନେ ଘର ବୃକ୍ଷର ଛାଇ୤ ବୋଲନ୍ତି ଯେହୁ ନିଶ୍ଚୟ ସେବାୟୀ୤
ଜାଣିଲି ଜାଣିଲି୤ ପଡ଼ିଛି ତଳରେ ଆକାଶ ଛାଲି ୤ ୮୤

ଚନ୍ଦ୍ରିକା ପାଉଁଶ ବୋଳି ଦେହରେ୤ ତାରକା ଅସ୍ଥିଲମ୍ବାଇ ଗଳାରେ
କପାଳ କରି ଧରିଛି ମାମୁଁଙ୍କୁ୤ ତହିଁ ରଖିଛି ସିଦ୍ଧ ଅଞ୍ଜନକୁ୤
ରଜନୀ କାପାଳୀ୤ ଭ୍ରମୁଛି ଏଦ୍ବୀପ ସେଦ୍ବୀପ ମିଳି ୤ ୯୤

କେହି କେହି ଦେଖି ମାମୁଁ କଳଙ୍କ୤ କହୁଥାନ୍ତି ଏହା ସାଗର ପଙ୍କ୤
କେ କହେ ଧରିଛି କୁରଙ୍ଗ ବର୤ ଭୂମିର ଛାଇ ବୋଲନ୍ତି ଅପର୤
ସବୁ ମିଛ ମାଳା୤ ଅମୃତ ହାଣ୍ଡିର ନିଶ୍ଚୟ କଳା ୤ ୧୦୤

ଦିନେ ଗିଳୁଥିଲା ରାହୁ ମାମୁଁଙ୍କୁ୤ ସେକାଳେ ମେଘ ଧାଉଁଛି ପୂର୍ବକୁ
କୁତୁହଳୀ ହୋଇ ଦେଖିଲି ଯାଇ୤ ହାତୀପରି ଏକ କଳା ବିଲାଇ୤
ଉଦ୍ଦେଶି ପ୍ରତିଚୀ୤ ପିଠା ଗୋଟେ ଚାବି ପଳାଉଅଛି ୤ ୧୧୤

ପୂର୍ବ ଅଚଳେ ମାମୁଁ ଉଭାହୋଇ୤ ଲହରୀ ସଦୃଶ୍ୟ କର ବଢ଼ାଇ୤
କୁମୁଦ ଦଳ କବାଟ ଫିଟାଇ୤ କର କାକର ଦିଅନ୍ତେ ଲଗାଇ୤
ଚମକି ଉଠିଲା୤ କୁମୁଦିନୀ ମନ୍ଦେ ମନ୍ଦେ ହସିଲା୤ ୧୨୤